Żywiak chlebowiec – Od kuchni po bibliotekę
Kim jest osobnik o tak wdzięcznej nazwie? Otóż żywiak chlebowiec (Stegobium paniceum) to niewielki brązowy lub brunatny chrząszcz z rodziny kołatkowatych, który rozpowszechniony jest już na całym świecie. Wybiera zdecydowanie cieplejsze klimaty i tam woli się osiedlać, choć spotkamy go na każdym kontynencie. Dotarł również do Polski, gdzie uważany jest za pospolitego szkodnika. Żywiak chlebowiec ma od 2,0 mm do 5 mm długości i wygląda jak typowy chrząszcz, ma skrzydełka, pancerzyk chitynowy oraz maleńką główkę zakończoną czułkami. Jedenastoczłonowe czułki na pokrywach mają charakterystyczne rzędy punkcików. Dzięki tym zwinnym skrzydełkom z łatwością wnika do wnętrz mieszkań przez szczeliny w oknach czy drzwiach. Ciało żywiaka chlebowca jest lekko owłosione.
Gdzie występuje żywiak chlebowiec?
Czego do życia potrzebuje żywiak chlebowiec? Przede wszystkim pokarmu oraz miejsca do rozmnażania się. I takie właśnie znakomite warunki dają mu nasze domy czy mieszkania. Zazwyczaj przebywa w kuchni, gdzie jest przytulnie i ciepło. Temperatura 22-23 stopnie jest temperaturą optymalną. Wilgotność w granicach 30-75% sprzyja rozwoju żywiaka. Szkodnik ten żeruje na produktach suchych, sypkich, np. pieczywo, herbata, przyprawy, zboża, mąka, suszone owoce. Co ciekawe, lubi również podjeść sobie tekturę, kartki papieru, dlatego często zagląda do biblioteki po książki i gazety (szkodnik książek). Żeruje również na lekach, więc w Anglii nosi on przydomek żuk apteczny (drugstore beetle). Do życia potrzebny mu jest jeszcze spokój, dlatego nie rzuca się w oczy i raczej nie jest aktywny za dnia. To sprawia, że rozmnażanie żywiaka staje się łatwe i niewidoczne dla nas. Często minie dużo czasu zanim zorientujemy się, że w naszych szafkach mieszka cała populacja żywiaka chlebowca.
Jak długo trwa rozwój?
W ciepłym klimacie, który sprzyja zwiększaniu populacji żywiaka, mogą pojawić się 2-3 pokolenia rocznie. W klimacie umiarkowanym rozwój żywiaka trwa ok. 200 dni, więc rocznie żyje tylko jedno pokolenie. Samica żywiaka chlebowca składa swoje jaja na produktach spożywczych, po to, aby larwy miały cały czas pożywienie. Może ich złożyć jednorazowo do 75 szt. jaj. Warto dodać, że natura obdarzyła larwy dodatkowym atutem- mianowicie, zdolnością przeżycia bez pożywienia nawet 8 dni. Dorosłe osobniki nie pobierają pokarmu, a żywiaki po kopulacji lecą do światła i tam obumierają. Larwy wyposażone są w mocne żuwaczki i mają wspaniały węch więc szybko znajdą drogę do pożywienia. Umiejętnie niszczą opakowanie, aby dostać się do niego. Za większość szkód jak widać odpowiedzialne są larwy żywiaka. Cykl rozwojowy tego szkodnika trwa od 50- 200 dni w zależności od wysokości temperatury, która aktualnie tam panuje. Aby jaja żywiaka rozwijały się bez przeszkód, temperatura powinna wynosić pomiędzy 17,5-32,5 °C i wilgotności powyżej 30%. Wylęgłe larwy tworzą kokony, w których spędzają resztę swojego życia. Przechodzą od 3 do 8 lnień w czasie jego trwania.
Które produkty wybiera żywiak chlebowiec?
Podobnie jak mole spożywcze, żywiak chlebowiec stanowi dla nas zagrożenie, ponieważ błyskawicznie zanieczyszcza pokarmy, na których żeruje. Żywiaki Wybierają suche produkty, mąka, ryż, kawa, herbata, czy ziarna zbóż, ale również i pieczywo. Często aby przedostać się dalej drążą tunele. Jeśli suche produkty przechowujemy w pojemnikach, których nie uda się przegryźć to zjadają etykiety, tapety, ponieważ lubią klej mączny. Jest utrapieniem dla aptek, nadgryzając opakowania i leki tam przechowywane oraz bibliotek, niszcząc książki, które długo zalegają na półkach. Larwa żywiaka jest najbardziej szkodliwa. Wydziela żółtawe odchody, w postaci pyłu, które przedostają się do jedzenia. Poza tym posiada silne żuwaczki, którymi potrafi drążyć tunele i wgryzać się głębiej. Dzieje się to często w bibliotekach, ofiarami padają stare, skórzane oprawy książek.
Żywiak chlebowiec – zwalczanie
Jak możemy rozwiązać problem żywiaka chlebowca w domu? Otóż nie istnieją trutki czy preparaty typowe dla tego rodzaju szkodnika, dlatego wykorzystuje się inne, odpowiednie dla owadów biegających. Możemy skorzystać z pułapki do odławiania chrząszczy latających. Inne sposoby to lepy lub oprysk preparatem kontaktowym. Przy zwalczaniu żywiaków, musimy pokusić się o gruntowe porządki w szafkach kuchennych i spiżarniach. Usuńmy wszystkie otwarte opakowania, przeszukajmy je bądź wyrzućmy. Można postarać się również zmniejszyć wilgotność powietrza w domu lecz wilgotność poniżej 30% będzie dla nas mało komfortowa. Skuteczność domowych działań może okazać się zbyt niska, ponieważ trudno jest znaleźć gniazdo żywiaka.
Jeśli już je wytropimy, to tylko dorosłe osobniki, larwy nadal będą ukryte i niebezpieczne. Dlatego też najczęściej działania takie kończą się niepowodzeniem i zleceniem ich profesjonalnej firmie. Odpowiednia wiedza i technika dezynsekcji wykorzystywana przez firmę DDD będzie skuteczna, jeśli połączymy ją z gruntownymi porządkami kuchni. Najskuteczniejszą profesjonalną metodą zwalczania żywiaka chlebowca jest zamgławianie, dlatego, że preparat w postaci delikatnej mgiełki unosi się w powietrzu docierając do najmniejszych zakamarków, skutecznie zwalczając szkodnika. Metoda ta jest jak najbardziej bezpieczna o ile zabieg wykona przeszkolony technik dezynsekcji.
